Άσκηση 2: Να μεταφέρετε τις προτάσεις από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο.
1. Τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ. (οὗτος λέγει…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως (Τὰ πλοῖα κατέκαυσεν). Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο γιατί το ρήμα εξάρτηση (λέγει) είναι λεκτικό.
2. Ὅτε ἡ μάχη ἐγένετο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν. (Οὗτος διηγεῖτο ὅτι…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως (Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν). Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση γιατί το ρήμα εξάρτηση (διηγεῖτο) είναι λεκτικό, αλλά όχι σε τελικό απαρέμφατο γιατί ήδη η φράση εξάρτησης μας δίνει τον σύνδεσμο εισαγωγής ειδικής πρότασης (ὅτι).
3. Ὦ ἄνδρες, μὴ θαυμάζετε ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς παροῦσι πράγμασι. (Κλέαρχος ἐκέλευε...)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση επιθυμίας. Μετατρέπεται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα μας (θαυμάζετε).
Στη δευτερεύουσα πρόταση (ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς παροῦσι πράγμασι) η έγκλιση του ρήματος θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησής της (ἐκέλευε) είναι ιστορικού χρόνου. Το πρόσωπο επίσης θα αλλάξει για να συμφωνεί με το νέο υποκείμενο (Κλέαρχος). Η κλητική προσφώνηση (Ὦ ἄνδρες) θα γίνει αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης (ἐκέλευε) και άρα θα πρέπει να μπει σε πλάγια πτώση: Κλέαρχος ἐκέλευε τοὺς ἄνδρας μὴ θαυμάζειν ὅτι χαλεπῶς φέροι τοῖς παροῦσι πράγμασι.
4. Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ λέγε. (Συνεβούλευεν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση επιθυμίας. Μετατρέπεται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα μας (λέγε).
Στη δευτερεύουσα πρόταση (ὅ μέλλεις ποιεῖν) η έγκλιση του ρήματος θα αλλάξει και από οριστική, που είναι, θα γίνει ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησής της (συνεβούλευεν) είναι ιστορικού χρόνου: Συνεβούλευεν, ὅ μέλλοις ποιεῖν, μὴ λέγειν.
5. Φίλιππος, εἰ τότε ταύτην ἔσχε τὴν γνώμην, οὐκ ἂν ἐκτήσατο τοσαύτην δύναμιν. ( Γιγνώσκομεν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (γιγνώσκομεν) είναι γνωστικό.
6. Πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα ἡμῖν αὐτοῖς ποιήσαιμεν; (Ἐβουλεύοντο ..)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το ὅπως. Το ρήμα της πρότασης (ποιήσαιμεν) θα παραμείνει σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἐβουλεύοντο). Το πρόσωπο του ρήματος θα αλλάξει για να συμφωνεί με το πρόσωπο του ρήματος εξάρτησης: Ἐβουλεύοντο ὅπως ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα σφίσιν αὐτοῖς ποιήσαιεν.
7. Οὗτος οὐ ποιεῖ ταῦτα. ( Ἔγνωσαν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (Ἔγνωσαν) είναι γνωστικό.
8. Κατέβην χθὲς εἰς Πειραιᾶ. (Ἔφη Σωκράτης…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (Ἔφη) είναι το φημί. Το ρήμα του ευθέος λόγου (Κατέβην = αόριστος) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο αορίστου: Ἔφη Σωκράτης καταβῆναι χθὲς εἰς Πειραιᾶ.
9. Ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ, εὐθὺς ἀποπέμψω σε. (Ἔφη..)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔφη) είναι το φημί. Το ρήμα του ευθέος λόγου (ἀποπέμψω = μέλλοντας) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο μέλλοντα: Ἔφη, εὐθὺς ἀποπέμψειν τοῦτον.
Η δευτερεύουσα πρόταση (ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ) θα παραμείνει ακριβώς όπως είναι. Το ρήμα της (λήξῃ) δεν θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, παρότι εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (ἔφη) γιατί φανερώνει γνώμη του υποκειμένου της πρότασης και όχι του συγγραφέα.
Συνολικά η πρόταση θα μετατραπεί ως εξής: Ἔφη, ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ, εὐθὺς ἀποπέμψειν τοῦτον.
10. Ὁ βασιλεὺς ἐν τοῖς σκευοφόροις ἐστί. (Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο...)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ᾔσθοντο) είναι ρήμα αίσθησης.
11. Ἀλλὰ διαλέγου καὶ μάθε πρῶτον τίνες εἰσὶν. (Παρῄνει…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι επιθυμίας. Μετατρέπονται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκονται τα ρήματα στον ευθύ λόγο (διαλέγου, μάθε).
Στη δευτερεύουσα πρόταση (τίνες εἰσὶν) η έγκλιση του ρήματος θα αλλάξει και από οριστική, που είναι, θα γίνει ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησής της (παρῄνει) είναι ιστορικού χρόνου: Παρῄνει διαλέγεσθαι καὶ μαθεῖν πρῶτον τίνες εἶεν.
12. Τί φῶμεν πρὸς ταῦτα, ὦ Κρίτων; ἄλλο τι ἢ ὁμολογῶμεν; (Ἠπόρει…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι ερωτηματικές. Μετατρέπονται σε πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις. Τα ρήματα (φῶμεν, ὁμολογῶμεν) θα μετατραπούν σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού χρόνου (ἠπόρει): Ἠπόρει τί φαῖεν πρὸς ταῦτα, ἄλλο τι ἤ ὁμολογοῖεν.
13. Ἀλλ’ ἡμεῖς, ὦ ἄνδρες, μὴ πάθωμεν ταῦτα, ἀλλ’ ἴωμεν ἐπὶ τοὺς πολεμίους. (Παραινεῖ…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι επιθυμίας. Μετατρέπονται σε τελικό απαρέμφατο το πρώτο αόρίστου, γιατί σε αόριστο βρίσκεται το ρήμα (πάθωμεν), και το δεύτερο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα (ἴωμεν). Η κλητική προσφώνηση θα μετατραπεί σε πλάγια πτώση γιατί θα γίνει το αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης: Παραινεῖ τοῖς ἀνδράσι μὴ παθεῖν ταῦτα, ἀλλ’ ἰέναι ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
14. Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας νείμω; (Ἠρώτα…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι ερωτηματικές. Μετατρέπονται σε πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις. Τα ρήματα (νενέμηνται, νείμω) θα μετατραπούν σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού χρόνου (ἠρώτα): Ἠρώτα πότερον ὡς αἱ τέχναι νενεμημέναι εἶεν, οὕτω καὶ ταύτας νείμειε.
15. Ὦ Σώκρατες, ἐγὼ μὲν ᾢμην τοὺς φιλοσοφοῦντας εὐδαιμονεστέρους χρῆναι γίγνεσθαι. (Λέγει…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (λέγει) είναι λεκτικό.
16. Τίς ἔστιν ἡ χώρα; (Ξενοφῶν ἀνηρώτα…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το ἥτις. Το ρήμα της πρότασης (ἔστιν) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἀνηρώτα): Ξενοφῶν ἀνηρώτα ἥτις εἴη ἡ χώρα.
17. Βούλει τι, ὦ Κῦρε, παραγγεῖλαι; (Ξενοφῶν ἤρετο Κῦρον…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το εἰ. Το ρήμα της πρότασης (βούλει) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἤρετο): Ξενοφῶν ἤρετο Κῦρον εἰ βούλοιτό τι παραγγεῖλαι.
18. Ἀναπλευσῇ ἔχων ἀργύριον; (Ἠρώτων αὐτὸν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το εἰ. Το ρήμα της πρότασης (ἀναπλευσῇ) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἠρώτων): Ἠρώτων αὐτὸν εἰ ἀναπλευσοῖτο ἔχων ἀργύριον.
19. Πέρσης εἰμί, πορεύομαι δὲ ἀπὸ τοῦ Τιριβάζου στρατοπέδου, ὅπως τὰ ἐπιτήδεια λάβω. (Ἔφη…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπονται σε ειδικά απαρέμφατα, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔφη) είναι το φημί. Τα ρήματα του ευθέος λόγου (εἰμί, πορεύομαι = ενεστώτας) θα μετατραπούν σε απαρέμφατα ενεστώτα: Ἔφη Πέρσης εἶναι, πορεύεσθαι δὲ ἀπὸ τοῦ Τιριβάζου στρατοπέδου…
Η δευτερεύουσα πρόταση θα παραμείνει ίδια στον πλάγιο λόγο. Το ρήμα της όμως (λάβω) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔφη) είναι σε ιστορικό χρόνο. Το πρόσωπο του ρήματος θα αλλάξει επίσης για να συμφωνεί με το νόημα της πρότασης: ὅπως τὰ ἐπιτήδεια λάβοι.
Συνολικά η πρόταση θα μετατραπεί ως εξής: Ἔφη Πέρσης εἶναι, πορεύεσθαι δὲ ἀπὸ τοῦ Τιριβάζου στρατοπέδου, ὅπως τὰ ἐπιτήδεια λάβοι.
20. Ὁ Ἀγησίλαος ὅπως βοηθήσῃ τοῖς τυράννοις, πράγματα τῇ πόλει παρέχει. (Ἔλεγον οἱ πολῖται…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγον) είναι λεκτικό.
Η δευτερεύουσα πρόταση (ὅπως βοηθήσῃ τοῖς τυράννοις) θα παραμείνει ίδια στον πλάγιο λόγο. Το ρήμα της όμως (βοηθήσῃ) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγον) είναι σε ιστορικό χρόνο: ὅπως βοηθήσοι τοῖς τυράννοις
21. Ἴστε τι χωρίον ἔξω τῆς Ἀττικῆς, ἔνθα οὐ προσβατὸν θανάτῳ; (Σωκράτης ἐπισκώπτων ἠρώτα…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το εἰ. Το ρήμα της πρότασης (ἴστε) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἠρώτα): Σωκράτης ἐπισκώπτων ἠρώτα εἰ εἰδείησάν τι χωρίον ἔξω τῆς Ἀττικῆς, ἔνθα οὐ προσβατὸν θανάτῳ.
22. Στρατεύσουσιν ἐφ’ ἡμᾶς. (Οἱ Ὀλύνθιοι εἶπον αὐτοῖς…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (εἶπον) είναι λεκτικό.
23. Ποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράπωμαι; (Ὁρῶ σε ἀποροῦντα…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το ὁποίαν. Το ρήμα της πρότασης (τράπωμαι) θα διατηρήσει την έγκλισή του γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (ἀποροῦντα): Ὁρῶ σε ἀποροῦντα ὁποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράπῃ.
24. Τί ἂν ποιῶν τὸν βίον εὐδαιμονέστατα διατελέσαιμι; (Ἐπερωτᾷ τὸν θεὸν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση. Το ρήμα της πρότασης (διατελέσαιμι) θα διατηρήσει την έγκλισή του γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἐπερωτᾷ): Ἐπερωτᾷ τὸν θεὸν τί ἂν ποιῶν τὸν βίον εὐδαιμονέστατα διατελέσαι.
25. Βουλεύησθε περὶ τῶν αἰχμαλώτων. (Λύσανδρος τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση επιθυμίας. Μετατρέπεται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα μας (βουλεύησθε): Λύσανδρος τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν αἰχμαλώτων.
26. Ἡμῖν οὐδὲν ἔστιν ἀγαθὸν ἄλλο εἰ μὴ ὅπλα καὶ ἀρετὴ. (Θεόπομπος εἶπεν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (εἶπεν) είναι λεκτικό.
27. Ἀφίκοντό ποτε εἰς Παναθήναια Ζήνων τε καὶ Παρμενίδης. (ἔλεγεν Πυθόδωρος…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγεν) είναι λεκτικό.
28. Πότερον βούλει μένειν ἢ ἀπιέναι; (Ἡ μήτηρ διηρώτα τὸν Κῦρον…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγή το πότερον (γιατί είναι διμελής). Το ρήμα της πρότασης (βούλει) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (διηρώτα): Ἡ μήτηρ διηρώτα τὸν Κῦρον πότερον βούλοιτο μένειν ἢ ἀπιέναι;
29. Ἡ πόλις κατελήφθη. (Ἤισθοντο…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (Ἤισθοντο) είναι αισθητικό.
1. Τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ. (οὗτος λέγει…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως (Τὰ πλοῖα κατέκαυσεν). Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο γιατί το ρήμα εξάρτηση (λέγει) είναι λεκτικό.
- Στην ειδική πρόταση, επειδή το ρήμα εξάρτηση είναι αρκτικού χρόνου, η οριστική του ευθέος λόγου (κατέκαυσεν) θα διατηρηθεί: οὗτος λέγει ὡς τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (κατέκαυσεν = αόριστος) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο αορίστου. Επειδή έχουμε ταυτοπροσωπία, το υποκείμενο του απαρεμφάτου (οὗτος) θα παραμείνει όπως είναι: οὗτος λέγει τὰ πλοῖα κατακαῦσαι, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ.
2. Ὅτε ἡ μάχη ἐγένετο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν. (Οὗτος διηγεῖτο ὅτι…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως (Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν). Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση γιατί το ρήμα εξάρτηση (διηγεῖτο) είναι λεκτικό, αλλά όχι σε τελικό απαρέμφατο γιατί ήδη η φράση εξάρτησης μας δίνει τον σύνδεσμο εισαγωγής ειδικής πρότασης (ὅτι).
- Στην ειδική πρόταση, επειδή το ρήμα εξάρτηση είναι ιστορικού χρόνου, η οριστική του ευθέος λόγου (ἔτυχεν) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου: Οὗτος διηγεῖτο ὅτι … Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν τύχοι ὤν.
- Η δευτερεύουσα χρονική πρόταση (ὅτε ἡ μάχη ἐγένετο) θα παραμείνει δευτερεύουσα χρονική όμως το ρήμα της (ἐγένετο) θα μετατραπεί από οριστική, που είναι, σε ευκτική του πλαγίου λόγου, επειδή το ρήμα εξάρτησης (διηγεῖτο) είναι ιστορικού χρόνου: Οὗτος διηγεῖτο ὅτι, ὅτε ἡ μάχη γένοιτο…
- Συνολικά η πρόταση θα μετατραπεί ως εξής: Οὗτος διηγεῖτο ὅτι, ὅτε ἡ μάχη γένοιτο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν τύχοι ὤν.
3. Ὦ ἄνδρες, μὴ θαυμάζετε ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς παροῦσι πράγμασι. (Κλέαρχος ἐκέλευε...)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση επιθυμίας. Μετατρέπεται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα μας (θαυμάζετε).
Στη δευτερεύουσα πρόταση (ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς παροῦσι πράγμασι) η έγκλιση του ρήματος θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησής της (ἐκέλευε) είναι ιστορικού χρόνου. Το πρόσωπο επίσης θα αλλάξει για να συμφωνεί με το νέο υποκείμενο (Κλέαρχος). Η κλητική προσφώνηση (Ὦ ἄνδρες) θα γίνει αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης (ἐκέλευε) και άρα θα πρέπει να μπει σε πλάγια πτώση: Κλέαρχος ἐκέλευε τοὺς ἄνδρας μὴ θαυμάζειν ὅτι χαλεπῶς φέροι τοῖς παροῦσι πράγμασι.
4. Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ λέγε. (Συνεβούλευεν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση επιθυμίας. Μετατρέπεται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα μας (λέγε).
Στη δευτερεύουσα πρόταση (ὅ μέλλεις ποιεῖν) η έγκλιση του ρήματος θα αλλάξει και από οριστική, που είναι, θα γίνει ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησής της (συνεβούλευεν) είναι ιστορικού χρόνου: Συνεβούλευεν, ὅ μέλλοις ποιεῖν, μὴ λέγειν.
5. Φίλιππος, εἰ τότε ταύτην ἔσχε τὴν γνώμην, οὐκ ἂν ἐκτήσατο τοσαύτην δύναμιν. ( Γιγνώσκομεν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (γιγνώσκομεν) είναι γνωστικό.
- Στην ειδική πρόταση, η δυνητική οριστική του ευθέος λόγου (ἂν ἐκτήσατο) θα διατηρηθεί: Γιγνώσκομεν, ὅτι Φίλιππος οὐκ ἂν ἐκτήσατο τοσαύτην δύναμιν.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (ἂν ἐκτήσατο = αόριστος) θα μετατραπεί σε δυνητικό απαρέμφατο αορίστου. Το υποκείμενο του ρήματος στον ευθύ λόγο (Φίλιππος) θα μετατραπεί σε αιτιατική γιατί θα γίνει υποκείμενο του απαρεμφάτου: Γιγνώσκομεν, Φίλιππον οὐκ ἂν κτήσασθαι τοσαύτην δύναμιν.
- Στην κατηγορηματική μετοχή, το ρήμα του ευθέος λόγου (ἂν ἐκτήσατο = αόριστος) θα μετατραπεί σε δυνητική μετοχή αορίστου. Η μετοχή του πλαγίου λόγου, επειδή είναι συνημμένη τίθεται σε αιτιατική ενικού στο αρσενικό, για να συμφωνεί με το υποκείμενό της (Φίλιππον, που πια θα είναι αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης) σε γένος, αριθμό και πτώση: Γιγνώσκομεν Φίλιππον οὐκ ἂν κτησάμενον τοσαύτην δύναμιν.
6. Πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα ἡμῖν αὐτοῖς ποιήσαιμεν; (Ἐβουλεύοντο ..)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το ὅπως. Το ρήμα της πρότασης (ποιήσαιμεν) θα παραμείνει σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἐβουλεύοντο). Το πρόσωπο του ρήματος θα αλλάξει για να συμφωνεί με το πρόσωπο του ρήματος εξάρτησης: Ἐβουλεύοντο ὅπως ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα σφίσιν αὐτοῖς ποιήσαιεν.
7. Οὗτος οὐ ποιεῖ ταῦτα. ( Ἔγνωσαν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (Ἔγνωσαν) είναι γνωστικό.
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (ποιεῖ) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι σε ιστορικό χρόνο (ἔγνωσαν): Ἔγνωσαν ὅτι οὗτος οὐ ποιοῖ ταῦτα.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (ποιεῖ = ενεστώτας) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο ενεστώτα. Το υποκείμενο του ρήματος στον ευθύ λόγο (οὗτος) θα μετατραπεί σε αιτιατική γιατί θα γίνει υποκείμενο του απαρεμφάτου: Ἔγνωσαν τοῦτον οὐ ποιεῖν ταῦτα.
- Στην κατηγορηματική μετοχή, το ρήμα του ευθέος λόγου (ποιεῖ = ενεστώτας) θα μετατραπεί σε μετοχή ενεστώτα. Η μετοχή του πλαγίου λόγου, επειδή είναι συνημμένη τίθεται σε αιτιατική ενικού στο αρσενικό, για να συμφωνεί με το υποκείμενό της (τοῦτον, που πια θα είναι αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης) σε γένος, αριθμό και πτώση: Ἔγνωσαν τοῦτον οὐ ποιοῦντα ταῦτα.
8. Κατέβην χθὲς εἰς Πειραιᾶ. (Ἔφη Σωκράτης…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (Ἔφη) είναι το φημί. Το ρήμα του ευθέος λόγου (Κατέβην = αόριστος) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο αορίστου: Ἔφη Σωκράτης καταβῆναι χθὲς εἰς Πειραιᾶ.
9. Ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ, εὐθὺς ἀποπέμψω σε. (Ἔφη..)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔφη) είναι το φημί. Το ρήμα του ευθέος λόγου (ἀποπέμψω = μέλλοντας) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο μέλλοντα: Ἔφη, εὐθὺς ἀποπέμψειν τοῦτον.
Η δευτερεύουσα πρόταση (ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ) θα παραμείνει ακριβώς όπως είναι. Το ρήμα της (λήξῃ) δεν θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, παρότι εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (ἔφη) γιατί φανερώνει γνώμη του υποκειμένου της πρότασης και όχι του συγγραφέα.
Συνολικά η πρόταση θα μετατραπεί ως εξής: Ἔφη, ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ, εὐθὺς ἀποπέμψειν τοῦτον.
10. Ὁ βασιλεὺς ἐν τοῖς σκευοφόροις ἐστί. (Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο...)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ᾔσθοντο) είναι ρήμα αίσθησης.
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (ἐστί) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι σε ιστορικό χρόνο: Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο ὅτι ὁ βασιλεὺς ἐν τοῖς σκευοφόροις εἴη.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (ἐστί = ενεστώτας) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο ενεστώτα. Το υποκείμενο του ρήματος στον ευθύ λόγο (ὁ βασιλεὺς) θα μετατραπεί σε αιτιατική γιατί θα γίνει υποκείμενο του απαρεμφάτου: Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο τὸν βασιλέα ἐν τοῖς σκευοφόροις εἶναι.
- Στην κατηγορηματική μετοχή, το ρήμα του ευθέος λόγου (ἐστί = ενεστώτας) θα μετατραπεί σε μετοχή ενεστώτα. Η μετοχή του πλαγίου λόγου, επειδή είναι συνημμένη τίθεται σε αιτιατική ενικού στο αρσενικό, για να συμφωνεί με το υποκείμενό της (τὸν βασιλέα, που πια θα είναι αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης) σε γένος, αριθμό και πτώση: Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο τὸν βασιλέα ἐν τοῖς σκευοφόροις ὄντα.
11. Ἀλλὰ διαλέγου καὶ μάθε πρῶτον τίνες εἰσὶν. (Παρῄνει…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι επιθυμίας. Μετατρέπονται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκονται τα ρήματα στον ευθύ λόγο (διαλέγου, μάθε).
Στη δευτερεύουσα πρόταση (τίνες εἰσὶν) η έγκλιση του ρήματος θα αλλάξει και από οριστική, που είναι, θα γίνει ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησής της (παρῄνει) είναι ιστορικού χρόνου: Παρῄνει διαλέγεσθαι καὶ μαθεῖν πρῶτον τίνες εἶεν.
12. Τί φῶμεν πρὸς ταῦτα, ὦ Κρίτων; ἄλλο τι ἢ ὁμολογῶμεν; (Ἠπόρει…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι ερωτηματικές. Μετατρέπονται σε πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις. Τα ρήματα (φῶμεν, ὁμολογῶμεν) θα μετατραπούν σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού χρόνου (ἠπόρει): Ἠπόρει τί φαῖεν πρὸς ταῦτα, ἄλλο τι ἤ ὁμολογοῖεν.
13. Ἀλλ’ ἡμεῖς, ὦ ἄνδρες, μὴ πάθωμεν ταῦτα, ἀλλ’ ἴωμεν ἐπὶ τοὺς πολεμίους. (Παραινεῖ…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι επιθυμίας. Μετατρέπονται σε τελικό απαρέμφατο το πρώτο αόρίστου, γιατί σε αόριστο βρίσκεται το ρήμα (πάθωμεν), και το δεύτερο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα (ἴωμεν). Η κλητική προσφώνηση θα μετατραπεί σε πλάγια πτώση γιατί θα γίνει το αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης: Παραινεῖ τοῖς ἀνδράσι μὴ παθεῖν ταῦτα, ἀλλ’ ἰέναι ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
14. Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας νείμω; (Ἠρώτα…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι ερωτηματικές. Μετατρέπονται σε πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις. Τα ρήματα (νενέμηνται, νείμω) θα μετατραπούν σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού χρόνου (ἠρώτα): Ἠρώτα πότερον ὡς αἱ τέχναι νενεμημέναι εἶεν, οὕτω καὶ ταύτας νείμειε.
15. Ὦ Σώκρατες, ἐγὼ μὲν ᾢμην τοὺς φιλοσοφοῦντας εὐδαιμονεστέρους χρῆναι γίγνεσθαι. (Λέγει…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (λέγει) είναι λεκτικό.
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (ᾢμην) θα διατηρηθεί, γιατί το ρήμα εξάρτησης (λέγει) είναι αρκτικού χρόνου. Η κλητική προσφώνηση θα μετατραπεί σε πλάγια πτώση ως αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης: Λέγει τῷ Σωκράτει ὅτι ᾤετο τοὺς φιλοσοφοῦντας εὐδαιμονεστέρους χρῆναι γίγνεσθαι.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (ᾢμην = παρατατικός) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο ενεστώτα. Το υποκείμενο του ρήματος στον ευθύ λόγο (ἐγὼ) θα μετατραπεί σε αιτιατική γιατί θα γίνει υποκείμενο του απαρεμφάτου: Λέγει τῷ Σωκράτει αὑτὸν οἴεσθαι τοὺς φιλοσοφοῦντας εὐδαιμονεστέρους χρῆναι γίγνεσθαι.
16. Τίς ἔστιν ἡ χώρα; (Ξενοφῶν ἀνηρώτα…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το ἥτις. Το ρήμα της πρότασης (ἔστιν) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἀνηρώτα): Ξενοφῶν ἀνηρώτα ἥτις εἴη ἡ χώρα.
17. Βούλει τι, ὦ Κῦρε, παραγγεῖλαι; (Ξενοφῶν ἤρετο Κῦρον…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το εἰ. Το ρήμα της πρότασης (βούλει) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἤρετο): Ξενοφῶν ἤρετο Κῦρον εἰ βούλοιτό τι παραγγεῖλαι.
18. Ἀναπλευσῇ ἔχων ἀργύριον; (Ἠρώτων αὐτὸν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το εἰ. Το ρήμα της πρότασης (ἀναπλευσῇ) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἠρώτων): Ἠρώτων αὐτὸν εἰ ἀναπλευσοῖτο ἔχων ἀργύριον.
19. Πέρσης εἰμί, πορεύομαι δὲ ἀπὸ τοῦ Τιριβάζου στρατοπέδου, ὅπως τὰ ἐπιτήδεια λάβω. (Ἔφη…)
Οι κύριες προτάσεις είναι δύο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπονται σε ειδικά απαρέμφατα, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔφη) είναι το φημί. Τα ρήματα του ευθέος λόγου (εἰμί, πορεύομαι = ενεστώτας) θα μετατραπούν σε απαρέμφατα ενεστώτα: Ἔφη Πέρσης εἶναι, πορεύεσθαι δὲ ἀπὸ τοῦ Τιριβάζου στρατοπέδου…
Η δευτερεύουσα πρόταση θα παραμείνει ίδια στον πλάγιο λόγο. Το ρήμα της όμως (λάβω) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔφη) είναι σε ιστορικό χρόνο. Το πρόσωπο του ρήματος θα αλλάξει επίσης για να συμφωνεί με το νόημα της πρότασης: ὅπως τὰ ἐπιτήδεια λάβοι.
Συνολικά η πρόταση θα μετατραπεί ως εξής: Ἔφη Πέρσης εἶναι, πορεύεσθαι δὲ ἀπὸ τοῦ Τιριβάζου στρατοπέδου, ὅπως τὰ ἐπιτήδεια λάβοι.
20. Ὁ Ἀγησίλαος ὅπως βοηθήσῃ τοῖς τυράννοις, πράγματα τῇ πόλει παρέχει. (Ἔλεγον οἱ πολῖται…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγον) είναι λεκτικό.
Η δευτερεύουσα πρόταση (ὅπως βοηθήσῃ τοῖς τυράννοις) θα παραμείνει ίδια στον πλάγιο λόγο. Το ρήμα της όμως (βοηθήσῃ) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγον) είναι σε ιστορικό χρόνο: ὅπως βοηθήσοι τοῖς τυράννοις
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (παρέχει) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγον) είναι ιστορικού χρόνου: Ἔλεγον οἱ πολῖται ὅτι ὁ Ἀγησίλαος, ὅπως βοηθήσοι τοῖς τυράννοις, πράγματα τῇ πόλει παρέχοι.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (παρέχει = ενεστώτας) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο ενεστώτα. Το υποκείμενο του ρήματος στον ευθύ λόγο (ὁ Ἀγησίλαος) θα μετατραπεί σε αιτιατική γιατί θα γίνει υποκείμενο του απαρεμφάτου: Ἔλεγον οἱ πολῖται τὸν Ἀγησίλαον, ὅπως βοηθήσοι τοῖς τυράννοις, πράγματα τῇ πόλει παρέχειν.
21. Ἴστε τι χωρίον ἔξω τῆς Ἀττικῆς, ἔνθα οὐ προσβατὸν θανάτῳ; (Σωκράτης ἐπισκώπτων ἠρώτα…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το εἰ. Το ρήμα της πρότασης (ἴστε) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἠρώτα): Σωκράτης ἐπισκώπτων ἠρώτα εἰ εἰδείησάν τι χωρίον ἔξω τῆς Ἀττικῆς, ἔνθα οὐ προσβατὸν θανάτῳ.
22. Στρατεύσουσιν ἐφ’ ἡμᾶς. (Οἱ Ὀλύνθιοι εἶπον αὐτοῖς…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (εἶπον) είναι λεκτικό.
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (στρατεύσουσιν) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησης (εἶπον) είναι ιστορικού χρόνου: Οἱ Ὀλύνθιοι εἶπον αὐτοῖς ὅτι στρατεύσοιεν ἐπ’ αὐτούς.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (στρατεύσουσιν = μέλλοντας) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο μέλλοντα: Οἱ Ὀλύνθιοι εἶπον αὐτοῖς, στρατεύσειν ἐπ’ αὐτούς.
23. Ποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράπωμαι; (Ὁρῶ σε ἀποροῦντα…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγής το ὁποίαν. Το ρήμα της πρότασης (τράπωμαι) θα διατηρήσει την έγκλισή του γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (ἀποροῦντα): Ὁρῶ σε ἀποροῦντα ὁποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράπῃ.
24. Τί ἂν ποιῶν τὸν βίον εὐδαιμονέστατα διατελέσαιμι; (Ἐπερωτᾷ τὸν θεὸν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση. Το ρήμα της πρότασης (διατελέσαιμι) θα διατηρήσει την έγκλισή του γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (ἐπερωτᾷ): Ἐπερωτᾷ τὸν θεὸν τί ἂν ποιῶν τὸν βίον εὐδαιμονέστατα διατελέσαι.
25. Βουλεύησθε περὶ τῶν αἰχμαλώτων. (Λύσανδρος τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση επιθυμίας. Μετατρέπεται σε τελικό απαρέμφατο ενεστώτα, γιατί σε ενεστώτα βρίσκεται το ρήμα μας (βουλεύησθε): Λύσανδρος τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν αἰχμαλώτων.
26. Ἡμῖν οὐδὲν ἔστιν ἀγαθὸν ἄλλο εἰ μὴ ὅπλα καὶ ἀρετὴ. (Θεόπομπος εἶπεν…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (εἶπεν) είναι λεκτικό.
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (ἔστιν) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησης (εἶπεν) είναι ιστορικού χρόνου: Θεόπομπος εἶπεν ὅτι σφίσιν οὐδὲν εἴη ἀγαθὸν ἄλλο εἰ μὴ ὅπλα καὶ ἀρετή.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (ἔστιν = ενεστώτας) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο ενεστώτα: Θεόπομπος εἶπεν σφίσιν οὐδὲν εἶναι ἀγαθὸν ἄλλο εἰ μὴ ὅπλα καὶ ἀρετή.
27. Ἀφίκοντό ποτε εἰς Παναθήναια Ζήνων τε καὶ Παρμενίδης. (ἔλεγεν Πυθόδωρος…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγεν) είναι λεκτικό.
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (ἀφίκοντό) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησης (ἔλεγεν) είναι ιστορικού χρόνου: Ἔλεγεν Πυθόδωρος ὅτι ἀφίκοιντό ποτε εἰς Παναθήναια Ζήνων τε καὶ Παρμενίδης.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (ἀφίκοντό = παρατατικός) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο ενεστώτα: Ἔλεγεν Πυθόδωρος ἀφικεσθαί ποτε εἰς Παναθήναια Ζήνωνά τε καὶ Παρμενίδην.
28. Πότερον βούλει μένειν ἢ ἀπιέναι; (Ἡ μήτηρ διηρώτα τὸν Κῦρον…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι ερωτηματική πρόταση. Θα μετατραπεί σε πλάγια εωτηματική πρόταση με σύνδεσμο εισαγωγή το πότερον (γιατί είναι διμελής). Το ρήμα της πρότασης (βούλει) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (διηρώτα): Ἡ μήτηρ διηρώτα τὸν Κῦρον πότερον βούλοιτο μένειν ἢ ἀπιέναι;
29. Ἡ πόλις κατελήφθη. (Ἤισθοντο…)
Η πρόταση βρίσκεται στον ευθύ λόγο και είναι πρόταση κρίσεως. Μετατρέπεται σε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, γιατί το ρήμα εξάρτησης (Ἤισθοντο) είναι αισθητικό.
- Στην ειδική πρόταση, η οριστική του ευθέος λόγου (κατελήφθη) θα μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί το ρήμα εξάρτησης (Ἤισθοντο) είναι ιστορικού χρόνου: Ἤισθοντο ὅτι ἡ πόλις καταληφθείη.
- Στο ειδικό απαρέμφατο, το ρήμα του ευθέος λόγου (κατελήφθη = αόριστος) θα μετατραπεί σε απαρέμφατο αορίστου: Ἤισθοντο τήν πόλιν καταληφθῆναι.
- Στην κατηγορηματική μετοχή, το ρήμα του ευθέος λόγου (κατελήφθη = αόριστος) θα μετατραπεί σε μετοχή αορίστου. Η μετοχή του πλαγίου λόγου, επειδή είναι συνημμένη τίθεται σε αιτιατική ενικού στο αρσενικό, για να συμφωνεί με το υποκείμενό της (τήν πόλιν, που πια θα είναι αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης) σε γένος, αριθμό και πτώση: Ἤισθοντο τήν πόλιν καταληφθεῖσαν.